MOAB: The Mother Of All Blessings

Over de sinistere rol van religie in de conflicten van vandaag

Screenshot video BBC, aankondiging door Trump van de aanval op Iran

Ik ben in een tijd opgegroeid waarin religie leek uitgespeeld. Ik groeide op in een gelovig nest en wist mij een zonderling in een wereld die rekening hield met God noch gebod. Een irrelevante zonderling, want religie was onbelangrijk geworden. Ik heb lang geprobeerd dat geloof relevant te maken. Dat lukte niet echt en uiteindelijk haalde de werkelijkheid al mijn pogingen in.

Maar niet op de manier die ik had voorzien.

Islam als het grote kwaad

Het begon na de revolutie in Iran en het wegvallen van het ijzeren gordijn. Ineens kwam de islam in beeld. We zagen in het Westen ineens wat voor een groot gevaar deze religie was voor het ‘vrije’ Westen.

De militante islam bleek in de vorm van een Iraanse revolutie in staat een vuist te maken. Enkele decennia later presteerde Osama Bin Laden het zelfs om het World Trade Center in New York met de grond gelijk te maken. Nog iets later zag ISIS kans om in het Midden-Oosten een kalifaat op te richten. Ze gebruikten daar Jezidi vrouwen als seksslaven en vermoordden verder alle onbruikbare ongelovigen.

Vreselijk, die moslims, toch? Geen wonder ook dat het Westen begin jaren 90 met Desert Storm Irak tot de orde riep en na 9/11 opnieuw ingreep in Irak met zijn vermaledijde ‘weapons of mass destruction’. Het Westen moest wel. Dan laat je na de koloniale tijd die landen eindelijk onafhankelijk worden en wat doen ze: radicaliseren! Schandalig gewoon.

Scheurtjes in het Westerse narratief

Maar iets klopte niet aan het verhaal. Er ontstonden scheurtjes. Een zo’n scheurtje was dat er in Irak helemaal geen massavernietigingswapens waren. Het ingrijpen van de VS in het land kostte wel aan meer dan 300.000 mensen het leven en destabiliseerde de wereld.

Een ander scheurtje was de rare situatie in Israël waar een land met grote militaire overmacht in de regio zich bedreigd wist door supergevaarlijke terroristen in eigen land. Het zag zich genoodzaakt geweld te gebruiken dat het terrorisme van de terroristen vele malen overtrof.

God als handige jokerkaart

Maar het was niet alleen het Oosten dat zich bediende van religie. Ook het Westen zag zich genoodzaakt een beroep te doen op de oorlogsgod. Het ooit zo gemarginaliseerde Amerikaans Evangelicalisme ging met zijn apocalyptische visies onder Bush mainstream en verleende aan de Amerikaanse buitenlandpolitiek een kosmische dimensie. Het werd een strijd tussen goed en kwaad.

Na de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 zien we hoe het conflict steeds vaker religieus geframed wordt. Volgens veel conservatieve christenen in het Westen is wat nu in Israël gebeurt een geestelijke strijd die allang in de Bijbel voorspeld staat. Dat is niet alleen zo in Amerika. Ook hier. Nog niet zo lang geleden werd in Nederland door een christelijke organisatie zelfs geld opgehaald voor de uitbreiding van de nederzettingen op de Westoever. God heeft immers dat gebied beloofd aan zijn volk Israël en om die beloften te vervullen kon hij nog wel een beetje hulp gebruiken in de vorm van wat giften uit Nederland.

Met steun van de evangelicals, van wie velen het einde der tijden in onze generatie verwachten, stelde Trump onlangs een grootschalige etnische zuivering van Gaza voor. En dankzij Trumps onvoorwaardelijke steun voelt Netanyahu zich vrij om vol in te zetten op etnische zuivering en genocide in Gaza. God blijkt steeds meer een handige jokerkaart te zijn die ingezet kan worden voor allerhande doelen, met name daar waar het om geweld en onrecht gaat.

Al langer klinken er in Israël geluiden die etnische zuivering en genocide rechtvaardigen op grond van Bijbelse claims op Palestina. Palestijnen worden vergeleken met de Bijbelse Amelekieten uit Genesis, die van Jahweh volledig vernietigd moesten worden, dus wat doen ze hier nog? Dit is hoe het gedrag van de IDF in Gaza genormaliseerd wordt

God versus God

Maar wie is nu gewelddadig? De moslims die in een tegenbeweging tegen het Westers imperialisme en kolonialisme hun identiteit proberen te vinden en zichzelf van het Westerse juk proberen te bevrijden? Of het seculaire Westen dat nu in zijn religieuze bronnen motivatie vindt om settler-kolonialisme na te streven, genocide goed te praten en willekeurig andere landen aan te vallen?

Om het eigen gelijk te bevestigen, is Israël, nadat het eerst Gaza, Libanon en Syrië aan is gevallen, nu ook maar Iran gaan bombarderen. Want Iran is een grote bedreiging. Inmiddels hebben de Verenigde Staten zich gemengd in de strijd door nucleaire sites in Iran aan te vallen met de Mother of All Bombs (MOAB) (officieel de GBU-57 die nog zwaarder is dan de GBU-43/B MOAB).

In zijn persconferentie over de betrokkenheid van de VS halen Netanyahu en Trump god erbij. ‘God bless de United States of America and God bless Israel’, zegt Netanyahu met een stralend gezicht. Want met god aan zijn zijde voelt hij zich onoverwinnelijk, maar vooral ook bevestigd in zijn gevoel voor rechtvaardigheid. En dan Trump: “And I want to just thank everybody and in particular, God, I want to just say we love you, God, and we love our great military, protect them. God bless the Middle East. God bless Israel, and God bless America. Thank you very much. Thank you.”

Blijkbaar aanbidden Joden en christenen nu ineens dezelfde god, wat best opmerkelijk is gezien 20 eeuwen Westers antisemitisme. En natuurlijk zijn de hel en verdoemenis die neerregenen op Iran (en de Gazanen) dat wat de trouwe volgeling van god in het Westen zegen brengt. En de god van de moslims? Tsja, dat is natuurlijk de verkeerde god. En hoe weten we dat? Nou, kijk maar wie er wint.

God versus god. Wie had dit ooit voor mogelijk gehouden in het begin van de 21ste eeuw? Maar hier zijn we dan. Door onszelf bedachte entiteiten werpen wij retorisch in de strijd om onszelf te rechtvaardigen. Als dit niet de eeuw van een sinister irrationalisme is.

God als wijwaterkwast

Religie en geweld gaan makkelijk samen. Niet omdat religie in zichzelf gewelddadig is, maar omdat het er de perfecte rechtvaardiging voor is. Want als God met ons is…

Geweld vind je overal waar de god bij politieke conflicten wordt gesleept, zowel bij Joden, als bij christenen en moslims. Er is echter wel een groot verschil tussen het zogenaamde moslimextremisme en het zogenaamde gerechtvaardigde optreden van de Westerse mogendheden.

Bij de islam is er sprake van een tegenreactie tegen het buitensporig geweld en eeuwen koloniale onderdrukking door het Westen. Dit geweld is niet goed te praten, maar op zijn minst te begrijpen. In het Westen, echter, wordt zelfs in ons seculiere tijdperk god opgetrommeld om met een wijwaterkwast settler-kolonialisme en imperialistische expansie te rechtvaardigen. En dit is een dubbel kwaad. Geweld is al niet oké, maar wanneer god als belichaming van het goede erbij wordt gesleept om het kwade goed te praten, zijn we ver van huis.

Als een destructieve bom een divine blessing wordt, is een religie niet irrelevant of relevant. Ze is dan slechts geïnstrumentaliseerd voor politieke doelen.