Roald Dahl. Met Tippex gekuist

Tegenwoordig maken we van een muis een olifant. En van een grote vriendelijke reus een aaibaar knuffeldier die je op een plank in je boekenkast kunt zetten.

Je zult het wel meegekregen hebben in de media dat in navolging van de Engelstalige media ook in Nederland lastige passages en woorden in Roald Dahl opgeschoond gaan worden. Om niet te schofferen. En onze tedere kinderen niet te kwetsen. Want een “dikke jongen” mag niet meer. Ook al is hij dik (in het verhaal dan, hè).

Hoe meer ik er over nadenk, hoe meer ik vind dat er iets heel erg niet goed gaat.

Vijf overwegingen bij dit onderwerp:

Morele reikwijdte

Zonder blikken of blozen leggen wij het verleden onze beperkte moraal op. Wat anderen in de geschiedenis hebben gezegd moet eerst door het filter van wat nu kan en niet kan.

We willen niet dat het verleden ons kwetst, want kwetsen doen we niet meer. Wij weten hoe het moet. Onze moraal is zo gruwelijk universeel geworden dat we die niet alleen de niet-westerse wereld op willen leggen of er onze politieke tegenstanders mee willen knechten. Nee, ook de geschiedenis moet eraan geloven.

Voorstel: in de bijbel staan incestverhalen en vertelt de apostel Paulus dat slaven gehoorzaam moeten zijn aan hun meesters. En de koran is naar onze begrippen vrouwonvriendelijk. Zullen we ze kuisen? Of, wacht, gelijk maar verbannen? Scheelt een hoop werk.

Moraal en politieke correctheid

Ziet niemand hoe morele verontwaardiging overgaat in een vreemd soort politieke correctheid waarbij een vreemde stoelendans opgevoerd wordt? Dat hele #metoo verhaal, bijvoorbeeld, kwam op een gegeven moment m’n neus uit. Niemand omdat ik genoeg gehoord had, maar omdat er een grenspassering plaatsvond van morele verontwaardiging naar ‘signaling’, naar laten zien hoe je óók (net als iedereen) aan de goede kant staat in het debat.

Zoiets gebeurt nu ook. Politieke correctheid is echter geen moreel elan. Het is het spelletje meespelen om gezien te worden en om wanneer de muziek stopt een stoel te vinden om op te zitten. Je wilt erbij horen en vooral niet op lange tenen trappen. En Roald is toch dood dus kunnen we zijn dode tenen er afhakken zonder dat iemand moord en brand schreeuwt.

Woke wordt commercieel

Normaal ben ik zo woke als de pest. Komt door 8 jaar in de VS gewoond te hebben. Ik ben toen racisme echt gaan begrijpen. Nee, ik bedoel écht. Maar hier is een geheimpje. Woke is echt wanneer er protest is in de straat. Zodra woke vanuit de kantoren in Manhattan bedreven wordt, kun je van één ding zeker zijn: woke is commercieel geworden.

Er is dus een parallel tussen moralistisch en woke enerzijds en politieke correctheid en commercialiteit anderzijds. Dat hebben de lieve uitgevers in de Randstad die Roald het zwijgen opleggen waarschijnlijk maar half door. Ook in de Amerikaanse uitgeverij-wereld telt maar één ding: centen. Sociale gerechtigheid is dan op Martin Luther King Day iets liefs zeggen over de zwarte gemeeschap in Amerika.

Kinderen beschermen

We veranderen dus boeken om onze kinderen te beschermen. Maar laten we eerlijk zijn. Beschermen we onze kinderen wanneer we ze de echte wereld onthouden, wanneer we ze niet confronteren met de schoonheid én de vreselijkheid van het leven, met de geschiedenis zoals die werkelijk was?

Kinderen dom houden voor de pijn en het lijden van deze wereld is de slechtste dienst die je ze kunt bewijzen. Want ze worden toch een keer wakker en dan weten ze hoe het zit. Roald Dahl is voor kinderen juist aantrekkelijk – vermoed ik – omdat er iets rauws en gevaarlijks aan zijn boeken zit terwijl het verhaal toch sprookjesachtig blijft.

Censuur

Roald Dahl kuisen is een speciale vorm van censuur. Er is niemand die erom vraagt. Dus eigenlijk is het een vorm van zelfcensuur. Toevallig is zelfcensuur de beste vorm van censuur die er bestaat. Je doet dan vrijwillig mee met het onzichtbare verhaal dat ons achter coulissen opgedrongen wordt.

Nee, ik ben geen samenzweringsdenker. Maar ik denk wel dat er met een wereld waarin we ons druk maken om de woorden van Roald Dahl, maar niet om de stelselmatige uitbuiting van kinderen in de derde wereld ten behoeve van ons rijken in het Westen, iets heel erg mis mis is. Dat heeft niets met morele vorming te maken, maar des te meer met morele verloedering.

Als wij Roald Dahl het zwijgen opleggen, waarom maken we ons dan druk dat ze in Florida Black Studies verbieden? En als straks de rechtse populisten in Nederland aan de macht komen en de geschiedenis herschrijven, hebben wij geen been om op te staan.

Dan gaan we Roald nog missen.

Ik doe het nu al.